خوردگی فلنج یکی از مشکلات رایج در میان فلنج‌ها است. به عنوان یک کارشناس امور تاسیسات شما باید دانش کافی را در زمینه خوردگی فلنج ها داشته باشید و بتوانید تمهیدات لازم برای مقابله، کم کردن و در نهایت رفع مشکل خوردگی در پیش بگیرید.
این مقاله سعی دارد که به بررسی علل ایجاد خوردگی در فلنج‌ها بپردازد و در نهایت راهکارهای عملی برای جلوگیری از آن را ارائه کند تا بتوانید یک خرید فلنج خود را با اطمینان انجام دهید. تا انتهای این مقاله با ما باشید تا با این راهکارها آشنا شوید.
چرا خوردگی فلنج ها ایجاد می‌شود؟
اولین نکته ای که باید به آن اشاره کنیم، آن است که خوردگی تنها مختص بخش فلنج نیست. در تمام سیستم تاسیساتی شما امکان بروز خوردگی وجود دارد، اما در فلنج‌ها به خاطر وجود تنشهای چندگانه این خوردگی فرصت نمود و ابراز بهتری را پیدا می‌کند. علت‌های مختلفی می‌تواند سبب ایجاد خوردگی در فلنج‌ها گردد که در زیر به بررسی آن‌ها می‌پردازم:
- خوردگی ناشی از متریالهای نا همگون: یکی از دلایل رایج در زمینه خوردگی استفاده از متریالهای فلزی ناهمگون است. این علت به خاطر تفاوت فاز الکترون‌ها در فلزات روی می‌دهد که خارج از بحث ماست. اما یکی از دلایلی ایجاد خوردگی در فلنج‌ها و سایر اتصالات این مشکل است.
- خوردگی ناشی از زنگ زدگی: ترکیب فلز آهن با اکسیژن یک امر همیشگی است. اما در حضور رطوبت و آب این عمل با سرعت بیشتری انجام می‌شود. در اینجا لازم به گفتن است که الزاماً خطوط انتقال آب دچار این مشکل نمی شوند. لوله‌های فولادی (معروف به لوله‌های سیاه و یا لوله‌های خط جوشی) که از فلز ساختمانی و یا صنعتی (غیر آلیاژی مانند فولاد ضد زنگ) هستند، اغلب دچار این مشکل می‌شوند. زنگ زدگی می‌تواند به خاطر جذب رطوبت هوا در برودت صبحگاهی، و یا وجود بخار آب در محیط ایجاد شود. این مشکل از رایج ترین مشکلات خوردگی در فلنج‌ها و لوله‌ها است.
- خوردگی ناشی از عبور مواد اسیدی و قلیائی: انتقال مواد اسیدی و قلیائی (مانند صنایع شیمیائی و غذائی) یکی از دلایل اصلی خوردگی است. متأسفانه تقریباً تمامی خانواده‌ها عناصر فلزی در برابر این نوع از خوردگی دوام چندانی ندارند و حتی با آلیاژ سازی و استفاده از فولادهای مقاوم نیز این امر کاهش پیدا می‌کند اما به صفر نمی رسد.
- خوردگی ناشی از تنشهای مکانیکی: تنش مکانیکی مانند لرزش‌های دائمی، تغییرات دائمی حرارت سیال انتقالی، قرار گرفتن در معرض گرما و یا سرمای بیش از حد می‌تواند به کاهش توان فلز فلنج (که گاهی به آن خستگی فلز نیز گفته می‌شود) بینجامد. خستگی فلز زمینه لازم برای بروز خوردگی در فلنج را میسر می‌کند.
وجود ناهم جنسی، زنگ زدگی، خوردگی ناشی از مواد قلیائی و اسید و خوردگی ناشی از تنش چهار عاملی هستند که سبب ایجاد خوردگی فلنج ها می‌شود. در ادامه این مقاله ما به بررسی راهکارهای مقابله با خوردگی در فلنج‌ها می‌پردازیم.
راهکارهای جلوگیری از خوردگی فلنج
برای جلوگیری از ایجاد خوردگی در فلنج‌ها ما چند راهکار داریم که به ارائه آن‌ها می‌پردازیم:
بهره‌گیری از متریالهای هم آلیاژ
بهترین راه برای جلوگیری از خوردگی ناشی از ناهمحنسی انتخاب جنس‌های هم آلیاژ و یا با آلیاژ‌های نزدیک به هم است. این کار سبب می‌شود که توازن الکترونیکی در این آلیاژها حفظ شود و از ایجاد خوردگی جلوگیری شود.
استفاده از عایقهای مناسب
برای جلوگیری از خوردگی ناشی از زنگ زدگی، و موارد اسیدی و قلیائی بهترین راه استفاده از عایقهای پلیمری مانند رنگ و یا عایقهای سرامیکی است. استفاده از عایقهای سرامیکی به خاطر نیاز به استفاده از عملیات حرارتی بسیار گران است. اما بهره‌گیری از رنگ و یا عایقهای پلیمری یکی از راه‌های مناسب برای جلوگیری از خوردگی است. دقت داشته باشید که لایه رنگ گاهی نیازمند استفاده از عملیات‌های حرارتی برای پخت و استحکام است. به همین خاطر باید تنشهای ناشی از این عملیات حرارتی را نیز در نظر داشته باشید.
استفاده از آب کاری نیز یکی از روش‌هائی است که می‌تواند سطح فلز را با یک فلز مقاوم به خوردگی پوشش دهد. البته این لایه اغلب ضخامت کمی دارد و بیشتر می‌تواند برای جلوگیری از خوردگی ناشی از زنگ زدگی به کار گرفته شود. با این حال به خاطر سادگی این روش در بسیاری از اوقات مقرون به صرفه تر از رنگ‌های عایق و یا پوشش‌های سرامیکی خواهد بود. در عین حال به خاطر آنکه پوشش ایجاد شده در آبکاری خود یک فلز است، این فلز مانعی برای جلوگیری از جوشکاری نخواهد بود.
کاهش تنشهای حرارتی و مکانیکی
بهترین راهکار برای جلوگیری از این تنش‌ها، عبور لوله از مسیرهای کم تنش تر و یا بهره‌گیری از حفاظ‌های مکانیکی (مانند دیوارکوب‌های مناسب) و حرارتی (مانند عایق کردن لوله) است. تنشهای مکانیکی خود سبب ایجاد خوردگی در فلنج نمی شوند اما به خاطر آنکه فلز را دچار تنش می‌کنند امکان رسوخ و بدتر شدن خوردگی را مهیا می‌کنند.
آیا خوردگی خطرناک است؟
بله، هر مقدار از خوردگی، حتی زنگ زدگی‌های سطحی را نباید نادیده گرفت. خوردگی قاتل خاموش و بی رحمی است. برخلاف عقیده رایج خوردگی یک روند یکسان و آهسته ندارد. ممکن است یک شکاف ریز به ظاهر کوچک سبب ایجاد یک حفره بزرگ و یا نشتی غیرقابل کنترل شود. برای همین مسئله خوردگی در فلنج‌ها را هرگز نادیده و یا کم نگیرید. بهتر است از راه‌های مقرون به صرفه در برابر خوردگی مقاومت لازم را ایجاد کنید.
در فلنج‌ها به خاطر انباشت انواع تنش‌ها، خوردگی زمینه ظهور و پیشروی بیشتری را دارد. به همین خاطر داشتن یک برنامه دائمی و دوره‌ای برای بازدید فلنج‌ها و لوله‌ها یک امر مسلم و بدیهی برای اطمینان از عدم وجود خطر ناشی از خوردگی و یا سایر مشکلات در تاسیسات شما است.
یکی از مشکلات رایج در خوردگی که هم به بخش ساختمانی و هم صنعتی مرتبط است، کم اثر دانستن مشکل زنگ زدگی است. زنگ زدگی یک روند شتابناک فرسودگی و کاهش توان فلز است. اگر شما از لوله‌های فلزی برای انتقال آب گرم و یا سایر سیالات استفاده می‌کنید، زنگ زدگی می‌تواند به شدت برای شما مشکل ساز باشد. مشکل زنگ زدگی
آن است که پیش از آنکه سبب ایجاد استهلاک شود، سبب کاهش توان فلز می‌شود. برای همین با افزایش ناچیزی در فشار شما شاهده ترکیدگی لوله و سایر اتصالات خواهید بود.
