پیچ‌های فلنج جزی ثانویه در هر اتصال فلنج به همتایان خود و یا بستر تجیهزات تاسیسات ما می‌باشد. اساساً فلنج ها برای اتصال نیازمند بهره‌گیری از نیروی فشاری پیچها هستند. به خاطر نقش و اهمیتی که پیچ‌های فلنج در استحکام اتصال ایجاد شده دارند، ما تصمیم گرفتیم که این مقاله را به این موضوع اختصاص دهیم. در این مقاله راهکارهای کاملی درباره پیچ‌های فلنج، استانداردها و ابزارهای مناسب برای کار با آنها را فرا خواهید گرفت.
چرا پیچ فلنج مهم است؟
پیچ فلنج اساسیترین بخش برای حفظ اتصال فلنجها است. پیچها نیروی فشاری لازم برای ایجاد آب بندی و اصطکاک لازم را ایجاد میکنند. هر فلنج میتواند از 3 تا بیش از 24 پیچ (بسته به قطر گلویی) را در تاج خود جای دهد. اما بسیاری از مواقع در بسیاری از اتصالات افراد از پیچ‌هایی استفاده میکنند که کارآیی لازم را برای حفظ استحکام اتصال ایجاد شده ندارند و یا آنکه مشکلات دیگری مانند خوردگی، کشش نا متقارن، دویدگی و یا هرز شدگی را ایجاد میکنند. در بخش‌های بعدی به صورت دقیق‌تری مشکلات ایجاد شده در این زمینه را بررسی می‌کنیم.
پیچ‌های مناسب برای فلنجها کدامند؟
شما نمی‌توانید برای ایجاد یک اتصال فلنجی از هر نمونه پیچی استفاده کنید. در اینجا چند قاعده اساسی وجود دارد که باید به دقت در زمان انتخاب پیچها آنها را رعایت کنید تا به نتیجه درست دست پیدا کنیم:
- استفاده از پیچ‌های نرم ممنوع!: یکی از مشکلاتی که در اغلب موارد به چشم می‌خورد استفاده از پیچ‌های فولادی با ضریب استحکام کششی پایین (ساخته شده از فولاد ساختمانی یا در اصطلاح «فولاد سفید») است. مشکل اساسی که پیچ‌های ساخته شده با فولاد ساختمانی دارند آن است که در اثر بسته شدن دچار تنش کششی شده و به همین خاطر قدرت فشاری خودشان را بعد از چند روز از دست می‌دهند و سبب ایجاد نشتی در پیشانی فلنج می‌شوند.
- از پیچ‌های چدنی استفاده نکنید: امروزه در بازار پیچ‌های چدنی (به خصوص در قطرهای بالای 18 میلیمتر) وجود دارند. پیچ‌های چدنی ضریب کششی بسیار بالایی دارند، اما به شدت در برابر خوردگی آسیب پذیر هستند. همچنین تکانش‌ها میتواند سبب شکسته شدن آنها شوند. استفاده از پیچ‌های چدنی (حتی چدن چکش خوار یا داکتیل) هم برای اتصالات فلنجی جایز نیست.
- پیچ‌های ویت ورث را هم استفاده نکنید: یکی از سیستم‌های تولید رزوه‌های پیچ استاندارد مبتنی بر اینچ بود (یا سیستم Imperial). زاویه رزوه در این نمونه پیچ 55 درجه است و گام رزوه هم بر اساس تعداد چرخش در هر گام محاسبه می‌شود. امروزه دیگر از این سیستم استفاده نمی‌شود. در عین حال سر پیچ (قسمت آچار خور که میتواند به صورت خارجی و یا داخلی (مانند پیچ‌های آلن) باشد هم متفاوت از سیستم متریک هستند. بهتر است از این پیچها هم در سیستم تاسیساتی خودتان استفاده نکنید.
- از پیچ‌های بدون استاندارد استفاده نکنید حتی اگر ارزان باشند. یکی از مشکلات بازارهای فعلی وجود پیچ‌های ارزان قیمتی است که هیچ نشان استاندارد و یا علامت مشخصی (در زمینه تحمل نیروی گشتارو و کشش) بر روی آنها درج نشده است و یا اعداد درج شده جنبه نمایشی دارند. در برابر وسوسه کاهش هزینه خرید این پیچها مقاوم باشید. هزینه‌های نشتی و تعمیرات بعدی ناشی از کارکرد نادرست آنها چند برابر تخفیف خرید آنها است.
چطور پیچ مناسب فلنج را انتخاب کنیم؟
فلنجها هم به مانند سایر تجهیزات صنعتی دارای استانداردهای مشخصی هستند که متریال، فشار قابل تحمل، تنشها و سیار موارد در آنها توضیح داده شده است. یکی از مسائل مهم در اینجا، تعداد پیچ فلنج و استانداردهای دیگر مرتبط به آن است.
فلنج‌های دارای تنوع بسیار زیادی هستند و هر کدام از آنها بسته به کارکرد، نیروهای وارده و عملکردشان نیازمند تعداد مشخصی پیچ هستند. این پیچها باید قطر مشخصی داشته باشند و ضریب فشاری، گشتاور و کشش مشخصی را نیز تحمل کنند. همچنین جنس پیچها نیز بر اساس کارکرد آنها تعریف شده است.
بهترین راه قبل از انتخاب و خرید پیچ، مراجعه به جداول استاندارد ارائه شده و انتخاب پیچ مناسب است.
چطور پیچها را بر روی فلنج نصب کنیم؟
با فرض انتخاب پیچ درست، نکته بعدی بستن پیچها است. نکته ای ساده اما حیاتی که سلامت اتصال فلنج شما را تضمین میکند برای بستن پیچها به این چند نکته دقت داشته باشید.
- برای بستن پیچها از دست و یا ابزارهای دستی استفاده نکنید. اگر شما باید چندصد پیچ را بر روی فلنج‌های متعدد ببندید ابزارهای دستی گزینه مناسبی برای بستن آنها نیستند. خستگی سبب می‌شود که پیچها با فشارهای مختلفی بسته شده و نتیجه کار واقعاً بد شود.
- همه پیچها را به صورت همزمان سفت کنید. هیچگاه یک پیچ را محکم نکنید و بعد پیچ بعدی، بلکه با یک حرکت دوار، هر کدام از پیچ‌های فلنج را در هر بار یک دور محکم کنید و به سراغ پیچ بعدی بروید. این کار سبب می‌شود که فشار یکنواختی بر تمام پیشانی فلنج وارد شود و از کج شدگی فلنج و نشتی جلوگیری شود.
- برای محکم کردن پیچها حتماً از آچار گشتاور استفاده کنید. زمانی که پیچها را محکم کردید بر اساس جدول استاندارد از یک آچار گشتاور استفاده کرده و تمامی پیچها را با فشار مشخص شده محکم کنید. استفاده از آچار گشتاور برای اطمینان از توزیع یکنواخت فشار و جلوگیری از نشتی فلنجها ضروری است. ضریب گشتاور را می‌توانید بر اساس عدد درج شده بر روی سر و یا تاج پیچها به دست بیاورید.
- واشرگذاری را فراموش نکنید. دردو طرف پیچ و مهره فلنج حتماً از واشر استفاده کنید. واشر به استحکام پیچ کمک میکند در عین حال در زمان بازکردن پیچ هم، پیچ راحت‌تر باز می‌شود. در عین حال واشرها سبب می‌شوند که پیچ‌های فلنج فشار خودشان را بر روی ناحیه‌های بزرگتری وارد کنند که سبب استحکام و آب بندی بهتر فلنج می‌شود.
عملیات بعد از بستن پیچ‌های فلنج
کار شما با بستن پیچها فلنج و محکم کردن آنها به اتمام نمی‌رسد. پیچها یکی از مستعدترین بخش‌های سیستم تاسیساتی در زمینه خوردگی هستند. بعد از بستن پیچ باید سطح آنها را با یک عایق بپوشانید. ما در اینجا بهره‌گیری از رنگ‌های صنعتی، یا لایه‌های پلیمری را پیشنهاد می‌کنیم. استفاده از روغن و یا گریس راهکار منطقی در این زمینه نیست. روغن و گریس بعد از مدتی بر اساس شرایط جوی از سطح پیچ پاک می‌شوند و زمینه را برای خوردگی بیشتر مهیا میکنند. پس بعد از بستن پیچها، قسمت اضافه بیرون زده از مهره را با یک عایق مناسب بپوشانید.
حرف آخر
پیچ‌های فلنج مهمترین بخش در یک اتصال فلنجی است. بدون آنها فشار لازم برای اتصال ایجاد نمی‌شود و در نتیجه شما نمی‌توانید یک اتصال مناسب داشته باشید. با انتخاب پیچ‌های مناسب، روش مناسب بستن و عایق کاری درست، می‌توانید یک اتصال مطمئن داشته باشید. به یاد داشته باشید که هرگز در برابر وسوسه خرید فلنج و پیچ‌های ارزان بی‌کیفیت تسلیم نشوید. هزینه تعمیر و بازسازی اتصالات شما چند برابر تخفیف خرید ابتدایی شما خواهد بود.
