علت نشتی فلنج چیست؟

نشتی فلنج یکی از دلایی است که به صورت معمولاً در تاسیسات مخابرات سیالات بروز پیدا می‌کند.

در این مقاله قصد داریم به علت نشتی فلنج‌ها بپردازیم و برای هر کدام از آن‌ها نیز راهکار مناسبی را ارائه دهیم تا علاوه بر راهنمای خرید فلنج که در مقالات قبل گفته شد، راهکارهایی برای نگه‌داری از آن را نیز گفته باشیم.

همچنین چند راهکار اساسی برای جلوگیری از ایجاد نشتی در فلنج‌ها را نیز در انتهای این مقاله به شما معرفی کرده‌ایم.

علت نشتی فلنج

فلنج‌ها جزئی از ساختار استاتیک (بدون حرکت) در سیستم تاسیساتی ما هستند. در عین حال به خاطر شیوه‌های ساخت و تولید و بهره‌برداری، فلنج‌ها دائما تحت تنش‌های مکانیکی، گرمایی و تکانشی قرار می‌گیرند و ممکن است بعد از مدتی دچار نشتی شوند.

قبل از آنکه به راهکارهای رفع نشتی فلنج‌ها بپردازیم، بهتر است که علت نشتی در فلنج‌ها را بررسی کنیم تا بهتر به موضوع آشنا شویم.

• تنش‌های گرمایی

اغلب فلنج‌ها به صورت جوشکاری شده به گلوی لوله میزبان خودشان می‌چسبند. جوشکاری یکی از مهمترین دلایلی است که می‌تواند سبب ایجاد تنش در فلنج‌ها شود. به خصوص در فلنج‌های تخت و یا فلنج‌هایی که فاصله نقطه جوشکاری تا تاج فلنج کوتاه است این تنش‌ها می‌توانید بیشتر و مخرب‌تر باشد. به همین خاطر جوشکاری و تنش‌های ناشی از آن اولین علت نشتی در فلنج‌ها هستند.

• تنش‌های گرمایی ناشی از بهره‌برداری

بسیاری از فلنج‌ها در محیط‌هایی کار می‌کنند که تاسیسات آن برای انتقال مایعاتی با دمای متفاوت از دمای محیط استفاده می‌شوند. انتقال روغن داغ، آب گرم و یا حتی آب سرد یکی از مواردی است که می‌تواند در بلند مدت سبب ایجاد تنش در فلنج شود. یکی از شایع ترین علت‌های نشتی فلنج‌ها در زمان بهره‌برداری انبساط و انقباض‌های دایمی تاسیسات به خاطر عبور و توقف سیالات و دمای متفاوت آن‌ها با محیط اطراف است.

• تنش‌های مکانیکی ناشی از قرار‌گیری در محل

یکی از مهمترین نکاتی که اغلب از چشم پنهان می‌ماند، تنش‌های مکانیکی است که بر روی فلنج‌ها وارد می‌شود. در بیشتر اوقات فلنج‌ها با استفاده از پیچ و مهره به همتای خود و یا بستر اتصال محکم می‌شوند. تنش‌های مکانیکی به خاطر کشش فلزات، انقباض و انبساط لوله‌ها، فشارهای خمشی و نیز تنش‌های حرارتی در لوله‌ها و فلنج ایجاد می‌شود و خود یکی از علت‌های نشتی در فلنج‌ها هستند.

• خوردگی

عبور مایعات قلیائی و اسیدی از درون لوله‌ها می‌تواند سبب ایجاد خوردگی در فلنج‌ها شود. خوردگی یکی از رایج‌ترین علت‌های نشتی در فلنج‌ها است.

• آب بندی نادرست

تاج و پیشانی فلنج‌ها جایی است از طریق آن فلنج به همتای خود و یا بستر میزبان محکم می‌شود. در این میان لایه‌های آب‌بندی و واشرها قرار می‌گیرند که وظیفه پر کردن منافذ را دارند. در بسیاری از اوقات خشک شدن لایه‌های آب‌بندی، پاره شدن، خوردن شدن و یا نشتی آن‌ها از علت‌های اصلی نشتی در فلنج‌ها هستند.

اکنون که با اصلی‌ترین علت‌های نشتی در فلنج‌ها آشنا شدیم، باید به سراغ راهکارهای جلوگیری از نشتی در فلنج‌ها برویم.

راهکارهای جلوگیری از نشتی فلنج

در زیر ما مجموعه راهکارهایی را به شما ارائه می‌کنیم که می‌توانند از نشتی فلنج‌ها جلوگیری کنند.

• جوشکاری را به صورت اصولی انجام دهید

برای آنکه یک فلنج را به صورت درست به گلوی لوله متصل جوش دهید، لازم است که سه مرحله پیش گرم، جوشکاری و خنک‌سازی را به درستی انجام دهید. حتی در فولادهای ساختمانی (که جنس اغلب فلنج‌ها از آن است) باید محل جوشکاری و فلنج پیش از جوشکاری با مشعل و یا المنت حرارتی گرم شود. پیش گرم شدن تنش‌های حرارتی را کاهش داده و از دویدگی، خم شدن و تاب برداشتن فلنج در زمان جوشکاری جلوگیری می‌کند. حرارت، جریان برق و قطر قلم جوش نیز در کم کردن تنش حرارتی تاثیر زیادی دارند. همچنین بعد از جوشکاری نباید از پاشیدن آب به محل جوش استفاده شود (متأسفانه در ایران این کار بسیار رایج است). خنک‌سازی باید به آرامی صورت بگیرد و حتی بهتر است که پس از جوش نیز حرارت با مشعل کم کم کاسته شود. این کار از نشتی فلنج جلوگیری می‌کند.

• استفاده از واشرهای لاستیکی کلفت‌تر در میان فلنج‌ها

یکی از دلایل بروز نشتی در زمان بهره‌برداری تنش‌های مکانیکی سیستم تاسیساتی است. بهتر است که برای جلوگیری از بروز نشتی در فلنج‌ها از واشرهای لاستیکی کلفت‌تر به عنوان ابزار آب بندی استفاده کنید. بهتر است که واشر لاستیکی شما از جنس مرغوبی باشد تا پس از مدتی دچار خشک شدگی و یا خوردگی نشود.

• از مواد عایق به خوردگی استفاده کنید

برخی از مواقع لازم است که فلنج‌ها (به خصوص بعد از جوشکاری) با مواد عایق اندوده شوند. استفاده از رنگ‌های ویژه، پوشش‌های شیمیائی و سرامیکی و نیز استفاده از روش آبکاری می‌تواند به جلوگیری از خوردگی کمک زیادی بکند. همچنین جنس فلنج نیز باید بر اساس معیارهای خوردگی و با توجه به خاصیت اسیدی و قلیائی سیستم تاسیساتی شما انتخاب شود تا از خوردگی جلوگیری شود.

• از ابزارهای مناسب برای محکم کردن پیچ‌ها استفاده کنید

یکی از مشکلاتی که می‌تواند سبب دویدگی و یا کج شدن تاج فلنج و در نهایت نشتی آن شود، بد بستن پیچ‌های فلنج است. بهتر است که پیچ‌ها با استفاده از ابزار مناسب محکم شوند و سپس درجه فشار پیچ با استفاده از ابزار مناسب اندازه‌گیری شود تا مطمئن شویم. استفاده از آچار گشتاور در این زمینه بسیار مهم است.

• بازدید دائمی

با رعایت تمامی آنچه که در بالا گفته شد. باز هم احتمال نشتی در فلنج‌ها وجود دارد. (به خصوص در زمانی که با مایعات داغ، سرد و یا خورنده روبرو باشیم). برای همین استفاده از یک برنامه بازدید دائمی بهترین راه برای جلوگیری از وخیم شده نشتی در فلنج‌ها و رفع مشکل در ابتدای کار است.

سخن آخر

فلنج‌ها پرکاربردترین روش اتصال لوله‌ها در سیستم تاسیساتی هستند. نشتی فلنج یک مشکل دائمی است که ما باید همیشه آن را در ذهن داشته باشیم. به خاطر ساختاری که فلنج‌ها دارند، نکاتی که در بالا گفته شد باید همیشه بررسی شوند. راهکارهای گفته شده در این مقاله به خصوص بازدید و تعمیر دائمی (حتی در سیستم‌هایی که تنش‌های حرارتی و مکانیکی و خوردگی در آن‌ها کم است) از مهم‌ترین مواردی هستند که می‌تواند به کاهش نشتی کمک کند. با این حال به یاد داشته باشید، حتی بهترین سیستم‌های تاسیساتی و بهترین فلنج‌ها هم بعد از مدتی دچار نشتی می‌شوند. پس همیشه گوش به زنگ باشید.