فلنج گلودار (Welding Neck Flange)
فلنج های گلودار پرکاربردترین نوع فلنج هستند که شکل آنها به صورت یک گلویی ممتد و یک پخ مخصوص جوشکاری در انتهای آن است. این نوع فلنج به گونه ای طراحی شده که مستقیما به لوله جوش داده شود تا یک فرم قوی و نسبتا طبیعی از اتصال را فراهم کند. در سایز ها و فشار های بالاو همچنین در کاربرد های پیشرفته، تقریبا به صورت انحصاری فقط از این نوع اتصال فلنج استفاده می شود.
در اتصال با فلنج گلودار، پخ V شکل در انتهای فلنج به لوله با یک پخ مشابه جوشکاری می شود که امکان یک جوش متحد دایره ای و یکنواخت و انتقال کامل جوش از محیط بیرونی به داخل را فراهم می کند. مشخصه ی دیگر قابل توجه این نوع فلنج، باریک شدن دهانه تا رسیدن به لوله است که باعث پخش تدریجی نیروی فشاری هنگام عبور سیال از لوله به داخل فلنج می شود.این مشخصه کمک به تحمل استرس های مکانیکی در فشارها و دماهای بالا میکند.
فلنج اسلیپان (Slip On Flange)
فلنج های اسلیپان یک نوع پر کاردبرد از فلنج ها هستند که به شکلی طراحی شده اند که لوله داخل فلنج قرار می گیرد و با جوش فیلت به دو طرف فلنج جوش داده میشود. فلنج های اسلیپان جایگزین خوبی برای فلنج های گلودار هستند زیرا دارای پخ جوشکاری نیستند و بنابراین می توان به راحتی لوله را به صورت طولی با فلنج میزان کرد.همچنین، دهانه ی بزرگ فلنج اسلیپان فضای کافی را برای جوشکاریا سازنده فراهم میکند تا اتصال را در داخل به‌وجود آورد.
این نوع فلنج بیشترین کاربرد را در فشار های پایین دارد زیرا که اتصال با این نوع فلنج از طریق جوشکاری فیلت و با سطح خارجی لوله انجام میشود در حالی که در اتصال با فلنج گلودار انتهای لوله به صورت کامل و مستقیما به گلویی مستحکم شده و با ضخامت بالاتر متصل می شود که توانایی تحمل فشار های بالاتر را دارد.
فلنج ساکت ولد (Socket Weld Flange)
فلنج ساکت ولد یک اتصال کم کاربردتر ولی بسیار مؤثر در اتصالات فلنجی است که فضای کمتری نسبت به فلنج های گلودار نیاز دارد و دهانه ی آن در مرکز فضای مناسب برای جوش تمیز لوله به داخل ساکت را فراهم می کند. این نوع فلنج در فشار های کم ،دماهای بالا و هنگامی که سیال داخل لوله دارای خاصیت خورندگی کمی است، بیشترین کاربرد را دارد.
فلنج ساکت ولد از طریق جوش فیلت به لوله متصل می شود و گپ بین لوله و دهانه ی فلنج فضای مناسب را برای میزان کردن لوله داخل فلنج ایجاد می کند. جوش سر به سر برای اتصال این فلنج با لوله توصیه نمی شود.
فلنج کور (Blind Flange)
فلنج کور یک قطعه ی فولادی صلب بدون دهانه (قطر داخلی) است که به طور کلی برای بستن یک خط لوله استفاده می شود. بر خلاف سایر اتصالات فلنج که به منظور عبور سیالات طراحی شده اند، فلنج کور برای بستن ویا موقع نیاز به تغییر جهت سیال و یا زمان اطلاح خط لوله استفاده می شود.
عمده ی فلنج های کور نیازمند فرآیند ماشینکاری کمتری نسبت به سایر فلنج ها دارند و به دلیل نداشتن دهانه وزن بیشتری دارند. این نوع فلنج بر اساس سطح آن ها به سه دسته ی Flat Face, Raised Face, RTJ تقسیم می شوند. 2 دسته ی اول برای بستن خط لوله های معمولی و دسته ی آخر برای فشار های بسیار بالا کاربرد دارند.
فلنج رزوه ای (Threaded Flange)
فلنج رزوه ای که به اسم های Screw Flange یا NPT Flange نیز شناخته می شود شامل یک رزوه ی مادگی برای اتصال به رزوه ی نری لوله می باشد. فلنج های رزوه ای بیشتر برای اتصال های کاهشی کاربرد دارد و بر اساس استاندارد ASME B16.5 طراحی می شود. پر کاربردترین سایز این فلنج 6-1/2 ولی ما در شرکت آبا صنعت آیریک قادر به ساخت آن تا سایز 24 نیز هستیم. مقدار ماشینکاری و ساعت کاری مورد نیاز برای ساخت این نوع فلنج در سایز های بزرگ آن را کم کاربردتر نسبت به فلنج اسلیپان و یا فلنج گلودار می سازد.
این نوع فلنج عموما بدون جوش به مادگی لوله متصل می شود هر چند در صورت نیاز میتوان آن را با لوله جوش داد. کاربرد این فلنج در زمان هایی است که نیاز به باز و بسته شدن متوالی در خط لوله وجود دارد و همچنین زمان هایی که سیال بسیار واکنش پذیر یا فابل انفجار (مانند روغن) می باشد.
فلنج لپ جوینت (Lap Joint Flange)
فلنج های لپ جوینت یک نوع فلنج با دهانه ی کشیده شده و یک شعاع ماشینکاری شده در پایه ی فلنج است که از نظر سطح فقط به صورت flat face ساخته می شود. این شعاع منحنی امکان قرار دادن اتصالات لوله ای را که به عنوان ته کوب (stub end) شناخته می شود ، می دهد. این نوع فلنج به صورت زینی بر روی ته کوب قرار میگیرد که امکان چرخش یک جفت فلنج لپ جوینت را برای پیچ و مهره ی دقیق می دهد. این جفت یک انتخاب عالی برای شرایطی است که به صورت دائمی نیاز به حذف و نصب مجدد به منظور بررسی اتصال را دارند.
در اغلب اوقات ته کوب از ماده ی مخصوصی مثلا آلیاژ نیکل به منظور کاهش هزینه ی کلی اتصال ساخته میشود. ولی به صورت کلی توصیه ی ما این است که هم فلنج و هم ته کوب به منظور یکنواختی از یک نوع متریال ساخته شوند.
فلنج تخت (Plate Flange)
فلنج تخت نوعی فلنج اسلیپان است با این تفاوت که دارای نافه (hub) نمی باشد و کاربرد آن عموما در فشار ها و دماهای پایین است. به دلیل ضخامت پایین این نوع فلنج، بهترین گزینه برای استفاده در فضاهای کوچک و با قیمت مناسب می باشد.
برای ساخت این نوع فلنج از استاندارد DIN وAWWA C207 استفاده می شود.
گلودار بلند (Long Welding Neck Flange)
این نوع فلنج به عنوان فلنج نازل یا فلنج گلویی بلند (Long Neck) شناخته می شود که به طور مخصوص برای مخازن تحت فشار طراحی شده اند. فلنج گلویی بلند معمولا به عنوان یک سازه ی تک قطعه با هدف جایگزین کردن یک فلنج گلودار جوش شده به یک لوله ساخته می شود. ساختار این فلنج به صورت یک گلویی صاف و بلند است که بر خلاف فلنج گلودار دارای پخ جوشکاری در انتهای آن نمی باشد.
به طور کلی سایز دهانه ی این فلنج با فلنج گودار برابر است و همچنین پایه ی گلویی که به پایه ی فلنج متصل شده دارای شکل منحنی است تا بتواند تاثیر تغییر ناگهانی زاویه بین گلویی و پایه را کاهش دهد و در نتیجه سازه ی یک تکه ای با استحکام بالاتر را تشکیل دهد. برای کاربرد این نوع فلنج عوامل دمای کاری، فشار و سیال داخل مخزن عوامل تعیین کننده در انتخاب نوع آن می باشند.
فلنج عینکی (Spectacle Blind Flange)
فلنج عینکی یک صفحه ی فولادی است که به دو دیسک با ضخامت یکسان تقسیم می شود که با یک ورق فولادی به یکدیگر متصل میشوند. یکی از دیسک ها یک صفحه ی صلب توپر و دیگری یک فلنج رینگی شکل با قطر داخلی برابر با قطر دیسک توپر است. فلنج های عینکی به طور کلی به منظور متصل کردن با جداسازی خطوط لوله استفاده می شوند.
این نوع فلنج برای خطوط لوله ای استفاده می شود که به صورت مداوم نیاز به جداسازی و تعمیر دارند. به این صورت که معمولا دیسک رینگی شکل داخل خط قرار میگیرد و در مواقعی که نیاز به جداسازی است، پیچ و مهره ی آن باز شده و با یک چرخش دیسک توپر برای بستن خط لوله متصل می شود.
فلنج اوریفیس (Orifice Flange)
فلنج اوریفیس نوعی فلنج گلودار است که دارای یک سوراخ عرضی با نام jack screw و یک سوراخی طولی در سرتاسر فلنج است. این نوع فلنج در خطوط لوله ای استفاده می شود که نیاز به اندازه گیری مداوم شدت جریان سیال داخل لوله می باشد.
هنگامی که یک جفت فلنج روبروی یکدیگر متصل میشوند، نازل های اندازی گیری فشار داخل سوراخ های طولی فلنج روبروی هم قرار گرفته و اندازه گیری فشار را میسر می سازد.سوراخ jack screw به منظور آسانی جدا کردن فلنج ها برای بازرسی یا تعویض فلنج ها یا واشر (gasket) استفاده می شود. این فلنج در دو نوع raised face و RTJ ساخته می شود.
اتصالات قابل پیاده کردن (Dismantling Joint)
اتصال قابل پیاده یا دیسمنتل جوینت یکی از ملحقات خط لوله است که با کمک آن می توان شیرها را از خطوط لوله جدا نمود و در موقع پیاده نمودن از طریق پیچ و مهره ها طول قطعه را کاهش داد بطوری که فضای مناسب برای جدا کردن شیرآلات و واشرهای آب بندی وجود خواهد داشت. در موقع نصب شیر و واشر آب بندی مجددا می توان طول اتصالات را با کمک پیچ ها و مهره ها تنظیم نموده و شیرآلات را بین فلنجها محکم نمود.
بدنه ی این اتصال شامل 3 قطعه (فلنج داخلی و خارجی و یک رینگ) با استحکام بالا بوده و پیچ و مهره آن از جنس فولاد گالوانیزه مقاوم به خوردگی می باشد. از این اتصال میتوان برای اتصال قطعات مختلف خطوط لوله به یکدیگر و پر کردن فضای خالی نیز استفاده کرد وکاربرد آن برای آب خام، آب آشامیدنی و دیگر سیالات تا دمای 70 درجه ی سانتی گراد می باشد.
اتصالات قابل انبساط (Expansion Joint)
اتصالات قابل انبساط نوعی اتصال با سطوح لغزنده به صورت کشویی و از جنس استینلس استیل می باشند که توانایی حرکت طولی معادل 100± میلی متر را دارند. این قطعات به علت طراحی خاص ، بر عكس انواع آكاردئونی و لاستیكی قابلیت تحمل فشارهای زیاد را دارا می باشند. کاربرد این اتصالات در خطوط لوله روكار و مواردی كه حركت طولی خط وجود دارد برای جلوگیری از آسیب دیدن قطعات و تجهیزات خط لوله به علت نیروهای ناشی از انبساط و انقباض خط لوله می باشد.
همچنین، این اتصالات در محل هایی كه نیروی ناشی از زلزله ممكن است به تجهیزات آسیب وارد كند (مانند محل هـای ورود به ایستگـاه های پمپاژ، شیرخانه ها، مخازن و غیره) در لوله هایی كه در زیر زمین نصب شده اند، استفاده می شوند. اتصالات قابل انبساط به روش الکترواستاتیک و با رنگ پودری اپوکسی با ضخامت حداقل 250 میکرون رنگ می شوند و توانایی تحمل دما تا 220 درجه ی سانتی گراد را دارند.
صافی (Strainer)
صافی فلنجدار فولادی یا همان استرینر از انواع شیرهای فولادی میباشند که معمولا در ابتدای خطوط پایپینگ برای جمع آوری ناخالصی ها و مواد زائد موجود در سیال مورد استفاده قرار می گیرند. شیرهای صافی باشکل ظاهری Y از پر مصرفترین آنها به شمار می رود و نوع اتصال این شیرها به وسیله فلنج می باشد. بدنه ی این اتصالات عموما از نوعی فولاد با جنس A216 می باشد که دارای استحکام متناسب با سیال و فشار بار داخلی شیر می باشد. توری داخل این شیرها نیز از جنس فولاد ضدزنگ عموما ۳۰۴ تهیه میشود تا در جریان عبور سیال خورده نشوند.
سه راهی (Tee Joint)
سه راهی نوعی اتصال T شکل با دو خروجی در زاویه ی 90 درجه با خط لوله ی اصلی است. سه راهی برای اتصال خط لوله با یک لوله ی مجزا در سمت راست آن به منظور جداسازی یا مخلوط کردن سیال داخل لوله استفاده می شود. این نوع اتصال در اندازه های مختلف ساخته میشود که خروجی های آن می توانند هم اندازه یا با اندازه ی متفاوت باشند.
سه راه ها طبق استاندارد ASME / ANSI B16.9 و AWWA C208 و در رده های SCH.10, SCH.20 , SCH.30, SCH.40 , SCH.60 , SCH.80 , STD , XS درسایزهای 300-2400 mm و فشار كاری 6-46 bar به صورت بدون فلنج یا فلنج دار تولید می شوند.
زانویی (Elbow)
زانو نوعی اتصال است که بین دو خط لوله به منظور تغییر جهت سیال در زاویه های ˚11.25، ˚22.5 ، ˚45 و ˚90 تولید می گردد. زانوهای فولادی در 2 نوع کوتاه (Short Elbow) و بلند (Long Elbow) طراحی می شوند. هنگامی که دو انتهای زانویی شعاع متفاوتی دارند به آن تبدیل زانویی (Reducing Elbow) گفته می شود. در زانوهای بلند خط مرکزی 1.5 برابر قطر لوله، و در زانوهای کوتاه خط مرکزی برابر با قطر لوله است. به همین دلیل در فشار های بالا از زانوی بلند و در جاهایی که فضای کار محدود است از زانوهای کوتاه استفاده می شود.
زانوهای فولادی شرکت آبان صنعت آیریک طبق استاندارد ANSI B16.9 و AWWA C208 در سایزهای mm300-2000و فشار کاریbar6-64 به صورت بدون فلنج و فلنج دار تولید می گردد.
تبدیل (Reducer)
تبدیل یکی از اتصالات پرمصرف است که به منظور تغییر سایز لوله انشعابی در اتصالات از آن استفاده میشود. به طور کلی، تبدیل یک ارتباط نامساوی بر سر راه لوله‌های متصل به یکدیگر ایجاد میکند. این اتصال برای تغییر جریان هیدرولیکی سیال و همچنین برای اتصال دو لوله ی مشابه با قطر های متفاوت کاربرد دارد. طول تبدیل معمولا برابر با میانگین قطر لوله ی بزرگ و کوچک است. نحوه ی اتصال تبدیل با لوله از طریق جوش می باشد.
تبدیل‌ها به دو دسته تبدیل جوشی هم مرکز (Concentric reducer) و تبدیل جوشی غیر هم مرکز (Eccentric reducer) تقسیم و تولید می‌گردند. در تبدیل هم مرکز، محور مرکزی یک سر اتصال منطبق با محور مرکزی طرف دیگر است و قطعه دارای تقارن حول محور طولی می باشد. در اکثر مواقع از تبدیل های هم مرکز استفاده می شود به جز در مواردی که دو لوله غیر هم سطح باشند.
کوپلینگ (Coupling)
کوپلینگ برای اتصال لوله بر روی خاک و یا در زیر خاک استفاده می شود. این اتصال به صورت کمربند وبا یک واشر جهت آب بندی به دور دو لوله بسته می شود و با رینگ ها با استفاده از پیچ و مهره به یکدگیر بسته می شوند. اتصال کوپلینگ نیازی به رزوه، جوشکاری یا فلنج گذاری بر سر لوله ها نداشته و با پیچ و مهره بسته می شود .این اتصال به دلیل وجود واشر مشکلات ناشی از انقباض و انبساط طولی در خطوط لوله را نیز برطرف می کند.
از ویژگی های مهم این اتصال می توان به قابلیت نصب در هر شرایط آب وهوایی و در شیارها و گودال های باریک، قرار دادن لوله ها به کمک این نوع کوپلینگ در امتداد مسیر منحنی شکل بدون نیاز به زانویی و قابلیت جابه جایی یا چرخش در قسمتی از خط لوله اشاره کرد. این اتصال در سایز هایmm 50-3000 تولید و قابل استفاده برای انتقال آب، گاز، نفت، مواد پتروشیمی و فاضلاب می باشد.
فلنج آداپتور (Adaptor Flange)
فلنج آداپتور برای ایجاد اتصال بین لوله های سر صاف به شیرآلات واتصالات فلنجی به کار می رود.آداپتور فلنج شامل سه جزء بدنه، رینگ و فلنج می باشد. طریقه ی اتصال به این صورت است که لوله درون فلنج آداپتور قرار گرفته و بر روی پخ آن واشر نصب می شود. سپس رینگ که دور لوله قرار گرفته به فلنج متصل می شود و لوله را داخل فلنج محکم می کند. بنابراین با به کارگیری این اتصال نیاز به عملیات جوشکاری لوله یا فلنج گذاری بر سر لوله از بین می رود.
فلنج آداپتور به دلیل سادگی و تنوع کاربردهای زیادی از جمله در تصفیه ی آب ، فاضلاب، ایستگاه های نفت و گاز و ... دارد. به دلیل قطر بزرگتر این اتصال نسبت به لوله، نصب و یا جداسازی آن بسیار آسان بوده و تا ˚6 اجازه ی انحراف به لوله را می دهد. این اتصال همچنین برای تغییر مسیر لوله استفاده می شود.
در شرکت آبان صنعت آیریک این اتصال در سایزهای 3000-50 و در فشارهایbar 63-10 تولید می گردد.
اتصال پادل پایپ یا اینسرتی (Puddle Pipe)
اتصال پادل پایپ (لوله ی دو سر فلنج یا اینسرتی) با طوق میانی می باشد که جهت ازدیاد طول خطوط و قرار گرفتن در میان دیواره بتونی در مخازن استفاده می گردد. پدل ها به دلیل طراحی خاص ، در سیستم لوله کشی یک آب بندی تحت فشار ایجاد می کنند و با استفاده از واشر تخت که مابین دو فلنچ مقابل هم و پیچ و مهره 6 گوش آهنی متصل می شوند. پدل های لوله در مقابل بارهای کششی مقاوم هستند و در هنگام طراحی و ساخت آن ها باید تمامی نیروهای جانبی وارده را در نظر گرفت.
کاربرد این اتصال در شرایطی است که لوله از سازه های بتنی یا دیواره های مخازن از جمله تانک ها و مخازن زیر زمینی عبور کند. در هنگام اتصال این لوله به سازه های بتنی، بتن به لوله متصل نخواهد شد و یک آب بندی مناسب برای سیالاتی مانند آب، گازها و روغن در داخل سازه یا سیستم لوله کشی ایجاد می کند.
فلنج اسپیگات (Spigot Flange)
فلنج اسپیکات یک حلقه ی دایره ای شکل و مدور است که در اطراف خود دارای سوراخ هایی با هدف ایجاد اتصال می باشد. یک فلنج اسپیکات با توجه به ساختاری که دارد می تواند در حجم کم عملیات اتصال را انجام داده و یا اینکه با هدف تغییر سایز و اتصال دو لوله با سایز های گوناگون مورد بهره برداری قرار گیرد. این فلنج برای اتصال بین انواع اتصالات و شیرآلات فلنج دار به لوله های مانشن دار و سرساکت لوله های GRP و UPVC به کار می رود.
فلنج اسپیکات نصب بسیار ساده ای دارد و در فرآیند نصب، فارغ از هر گونه عملیات جوشکاری انجام می شود. اتصال فلنج اسپیکات همراه با یک واشر مخصوص است که در دهانه ی لوله قرار گرفته و در ادامه، فلنج اسپیکات همراه با فشار نیروی افقی در حالیکه به شدت واشر را تحت فشار قرار داده است در سر لوله نصب می گردد.
